ทฤษฎีการป้องกันการเสื่อมโทรมและพังทลายของดินโดยหญ้าแฝก

ทฤษฎีการป้องกันการเสื่อมโทรมและพังทลายของดินโดยหญ้าแฝก
พืชจากพระราชดำริ : กำแพงที่มีชีวิตในการอนุรักษ์
และคืนธรรมชาติสู่แผ่นดิน

                                  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงตระหนักถึงสภาพปัญหาการชะล้างพังทลายของดิน และการสูญเสีย
                          หน้าดินที่อุดมสมบูรณ์ จึงทรงศึกษาถึงศักยภาพของ “หญ้าแฝก” ซึ่งเป็นพืชพื้นบ้านของไทย ที่มีคุณสมบัติ
ิ                     พิิเศษในการช่วยป้องกันการชะล้างพังทลาย ของหน้าดินและอนุรักษ์ความชุ่มชื้นใต้ดิน ซึ่งมีวิธีการปลูกแบบ
                          ง่าย ๆเกษตรกรสามารถ ดำเนินการได้เอง โดยไม่ต้องให้การดูแลหลังการปลูกมากนัก ทั้งประหยัดค่าใช้จ่าย
                          กว่าวิธีอื่น ๆ อีกด้วย จึงได้พระราชทานพระราชดำริ ให้ดำเนินการศึกษาทดลอง เกี่ยวกับหญ้าแฝก ลักษณะ
                          ของหญ้าแฝก หญ้าแฝกมีชื่อสามัญเป็นภาษาอังกฤษว่า Vetiver Grass มีด้วยกัน 2 สายพันธุ์ คือ
                                    - หญ้าแฝกดอน (Vetiveria nemoralis A. Camus)
                                    - หญ้าแฝกหอม (Vetiveria zizanioides Nash) เป็นพืชที่มีอายุ ได้หลายปี ขึ้นเป็นกอแน่น มีใบ 
                          เป็นรูปขอบขนานแคบปลายสอบแหลม ยาว 35-80 ซม. มีส่วนกว้าง 5-9 มม. หญ้าแฝกจะมีการขยายพันธุ์ที่
                          ได้ผลรวดเร็ว โดยการแตกหน่อ จากลำต้นใต้ดิน ในบางโอกาสสามารถแตกแขนงและรากออกในส่วนของก้าน
                          ช่อดอกได้ เมื่อหญ้าแฝกโน้มลงดินทำให้มีการเจริญเติบโตเป็นกอหญ้าแฝกใหม่ได้

                                               


                                                     การใช้ประโยชน์จากหญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ

                                  1.การปลูกเป็นแถวตามระดับขวางความลาดชัน เพื่อชะลอความเร็วของน้ำ   และดักตะกอนดิน
                           ส่วนน้ำจะไหลซึมลงไปสู่ดินชั้นล่างได้มากขึ้น เป็นการเพิ่ม ความชุ่มชื้นในดิน ส่วนรากหญ้าแฝกจะหยั่งลึก                                   ลงไปในดินอาจถึง 3 เมตร ซึ่งสามารถยึดดินป้องกันการพังทลายได้
                                 2.การปลูกเพื่อแก้ปัญหาการพังทลายของดินเป็นร่องน้ำลึก
                                 3.การปลูกในพื้นที่ที่มีความลาดชัน โดยเฉพาะภาคเหนือและภาคใต้ ให้ปลูกหญ้าแฝก เป็นแนวรั้ว
                           บริเวณคันคูขอบเขา หรือริมขั้นบันไดดินด้านนอก โดยควรปลูกเป็นแถวตามแนวขวางความลาดเทในต้นฤดูฝน                                         4.การปลูกเพื่อการอนุรักษ์ความชุ่มชื้นในดิน โดยปลูกแถวหญ้าแฝกขนานไปกับแถว ของไม้ผล
                           ปลูกแบบวงกลมรอบไม้ผล และปลูกแบบครึ่งวงกลมหงายรับน้ำฝน
                                 5.การปลูกเพื่อป้องกันการเสียหายของขั้นบันไดดินหรือคันคูรับน้ำรอบเขา
                                 6.การปลูกเพื่อป้องกันตะกอนดินทับถมลงสู่คลองส่งน้ำ ระบายน้ำ อ่างเก็บน้ำในไร่นา ตลอดจนปลูก
                           รอบสระ หรือปลูกเป็นแถวขนานไปกับแม่น้ำ ลำคลองเพื่อกรองตะกอนดิน
                                7.การปลูกเพื่อฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรม
                                8.การปลูกเพื่อป้องกันการพังทลายของไหล่ถนนที่ลาดชันสูง โดยปลูกหญ้าแฝก เพื่อยึดดินและเบี่ยงเบน
                          ทางน้ำไหลบริเวณไหล่ทาง และปลูกขวางแนวลาดเทพื่อป้องกันการพังทลายและเลื่อนไหลของดิน                                                     9.การปลูกในพื้นที่ดินดาน รากหญ้าแฝกสามารถหยั่งลึกลงไปในดินดาน ทำให้ดินแตกร่วนขึ้น และหน้าดิน
                          จะมีความชื้นเพิ่มขึ้น
                              10.การปลูกเพื่อป้องกันการปนเปื้อนของสารพิษในแหล่งน้ำ รากหญ้าแฝกจะเป็นกำแพง กักกั้นดินและสารพิษ                           ที่ปะปนมากับน้ำไม่ให้ไหลลงสู่แหล่งน้ำเบื้องล่างและรากยังมี ประสิทธิภาพในการดูดซับธาตุโลหะหนักและสารเคมี
                           บางอย่างได้ดีกว่าพืชชนิดอื่น                   

                                                          ประโยชน์เอนกประสงค์อื่น ๆ ของหญ้าแฝก

                                       1.ปลูกหญ้าแฝกบนคันนา เพื่อให้คันนาคงสภาพอยู่ได้นาน
                                       2.ปลูกหญ้าแฝกเพื่อใช้ประโยชน์มุงหลังคา ตับหลังคาที่ทำจากหญ้าแฝกสามารถผลิต จำหน่ายได้ส่วนราก
                           ที่มีความหอมนั้นคนไทยรุ่นเก่าเคยนำมาแขวนในตู้เสื้อผ้าทำให้ มีกลิ่นหอมและช่วยไล่แมลงที่จะทำลายเสื้อผ้าได้
                                       3.หญ้าแฝกมีสรรพคุณช่วยขับลมในลำไส้ แก้อาการท้องอืดเฟ้อ และแก้ไข้ได้ ส่วนรากสามารถนำ มาสกัด
                           ทำน้ำมันที่มีประโยชน์และคุณค่าทางการค้าได ้ อาทิเช่นฝรั่งเศสผลิตน้ำหอมจากรากหญ้าแฝก ชื่อ “Vetiver”

                                       จากการดำเนินงานที่ทุกหน่วยงานได้ร่วมมือกันให้เป็นไปตามพระราชดำริ ทำให้มี ผลการศึกษาและ
                           การปฏิบัติได้ผลอย่างชัดเจน จนเป็นที่ยอมรับจากธนาคารโลกว่า “ประเทศไทยทำได้ผลอย่างเต็มที่และมี
                           ประสิทธิภาพยอดเยี่ยม”เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2536 International Erosion Control Association
                           (IECA) ได้มีมติ ถวายรางวัลThe International Erosion Control Association's International Merit Award                                           แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในฐานะที่ทรงเป็นแบบอย่างในการนำ หญ้าแฝกมาใช้ในการอนุรักษ์ดินและน้ำ
                           และเมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2536 ผู้เชี่ยวชาญเรื่องหญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำแห่งธนาคารโลก ได้
                           นำคณะเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาททูลเกล้า ฯ ถวายแผ่นเกียรติบัตรเป็นภาพรากหญ้าแฝกชุบสำริด ซึ่งเป็น
                           รางวัลสดุดีพระเกียรติคุณ (Award of Recognition) ในฐานะที่ทรงมุ่งมั่น ในการพัฒนาและส่งเสริมการ
            ใ             ใช้หญ้าแฝกในการอนุรักษ์ดินและน้ำ และผลการดำเนิน งานหญ้าแฝกในประเทศไทยได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่
                           ไปทั่วโลก ความอุดมสมบูรณ์ ของผืนแผ่นดินที่กลับคืนมานี้ เป็นเพราะพระวิริยะอุตสาหะและพระปรีชาญาณ
                           อันยาวไกล แห่งองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ทรงศึกษาวิเคราะห์เพื่อหาหนทางในการแก้ไข ปัญหา
                           สิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติของประเทศไทยที่กำลังถูกทำลายไป อย่างรวดเร็วทั้งนี้เพื่อความมั่งคั่ง
                           สมบูรณ์พูนสุขของประชาชนอย่างแท้จริง

          

 

                           http://agrodev.doae.go.th/damri2/9fang.htm

                           http://yafaksci.psru.ac.th/p3.html

                           http://www.northernstudy.org/vetiver%20grass2.html